ارزیابی ویژگی های زمین شناسی مهندسی و ژئوتکنیکی ساختگاه سد مسعودآباد در شمال غرب ازنا

چکیده شناخت خصوصیات ژئوتکنیکی ساختگاه سدها از مهمترین مراحل اکتشافی برای به دست آوردن اطلاعات لازم در طراحی و ساخت آن ها می باشد. از آن جا که سدها نقش بسیار مهمی در استفاده ی بهینه از منابع آب دارند، حفظ پایداری آن ها و آب ذخیره شده در مخزن اهمیت بالایی دارد.به همین دلیل مطالعات زمین شناسی و زمین شناسی مهندسی از ارکان مطالعات یک سد می باشد که در آن به بررسی و تحلیل مشکلات اجرایی موجود و ارائه راهکارهای مناسب پرداخته می شود. سد مسعودآباد واقع در 18 کیلومتریشمال غرب شهرستان ازنا از توابع استان لرستان و بر روی رودخانه مسعودآباد در دست مطالعه قرار دارد. محدوده جغرافیایی حوضه آبریز رودخانه مسعودآباد تا محل پیشنهادی برای احداث سد، در موقعیت 338000 تا 345000 طول شرقی و 3710000 تا 3718000 عرض شمالی درسیستم مختصات utm، واقع شده است. سد مسعودآباد از نوع خاکی همگن، با ارتفاع 47 متر از بستر رودخانه، طول تاج 816 متر و حجم مخزن 5/6 میلیون متر مکعب مورد مطالعه قرار گرفته است. ناحیه مورد مطالعه از نظر تقسیمات زمین شناسی در زون سنندج-سیرجان قرار گرفته است که از نظر زمین شناسی، سنگ بستر در جناح چپ محور و زیر بدنه سد و قسمتی از جناح راست، از جنس ارتوگنایس و در منتهی الیه جناح راست از جنس میکا شیست می باشد که جناح راست توسط نهشته های آبرفتی رودخانه ای پوشیده شده است. به منظور بررسی کیفیت توده سنگ های ساختگاه، پارامترهای مهندسی سنگ نظیر مقاومت تراکمی تک محوره سنگ، شاخص کیفیت توده سنگ و خصوصیات ناپیوستگی ها استخراج و بر اساس این اطلاعات طبقه بندی هایrmr، q و gsi انجام گرفته است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که توده سنگ های ساختگاه سد مسعودآباد از کیفیت متوسطی برخوردار می باشند. بررسی نفوذپذیری ساختگاه نیز از مهمترین مسائل ژئوتکنیکی در مطالعات سدهای مخزنی می باشد. بدین منظور با حفر 9 گمانه ی اکتشافی و 5 گمانه ی پیزومتری، نفوذپذیری بخش های آبرفتی توسط آزمون لوفران و آبگذری قسمت های سنگی توسط آزمایش لوژان اندازه گیری شده است. به کمک نتایج آزمون لوژان، نفوذپذیری ساختگاه بر اساس روش شاخص نفوذپذیری ثانویه (spi) نیز در توده-های سنگی مورد ارزیابی قرار گرفته و براین اساس تمهیدات لازم جهت آب بندی ارائه گردید. با توجه به پوشش آبرفتی جناح راست و وجود لنزهای درشت دانه آبگذر در بین مصالح این جناح، راهکار اجراییلازم جهت آب بند نمودن بستر آبرفتی جناح راست نیز ارائه شده است.بر این اساس نفوذپذیری در آبرفت ها اکثراً کم و تا حدودی متوسط می باشد و نزدیک به 60 درصد سنگ ها در رده ی نفوذناپذیر قرار گرفته و نفوذپذیری زیاد در اکثر مقاطع دیده نشده است. با توجه به نتایج spi بیش از 66 درصد توده سنگ های ساختگاه در رده-یa و نزدیک به 30 درصد آنها در رده یb قرار گرفته اند. بیشترین عمق تزریق 31 متر، حد بالای فشار تزریق 5/22 بار برآورد شد. سیمان تیپ i با بلین 3000 تا 3400 و روش مثلثی جهت تزریق در محل پیشنهاد گردید.